كمبود آهن شايعترين كمبود تغذيه در جهان است . آهن يك ماده مغذي مورد نياز براي ادامه حيات واساسي ترين ماده اوليه براي ساختن گلبول هاي قرمز خون مي باشد .

كمبود آهن وكم خوني فقر آهن چيست ؟

چنانچه براي ساختن گلبولهاي قرمز خون آهن به مقدار كافي در دسترس نباشد ابتدا فرد از ذخاير آهن بدن خود استفاده مي كند ، سپس در صورت ادامه كمبود ، ذخاير آهن بدن كاهش يافته وكم خوني فقر آهن بروز مي كند.

چه عواملي باعث كم خوني فقر آهن مي شود ؟

·        كمبود آهن در رژيم غذايي روزانه

چه افرادي در معرض كمبود آهن وكم خوني قرار دارند ؟

·        دفع زياد آهن بدليل خونريزي شديد در دوران قاعدگي ويا بيماري هاي دستگاه گوارش مثل زخم معده ، زخم اثني عشر ، بواسير وخونريزي مكرر بيني در كودكان .

·       

ابتلا به آلودگيهاي انگلي مثل ابتلا به كرم قلاب دار ويا ژيارديا .

·        شروع نكردن به موقع تغذيه تكميلي ويا نامناسب بودن آن .

·        عادات و الگوهاي نامناسب غذايي مانند مصرف چايي همراه با غذا يا بلافاصله پس از غذا كه جذب آهن را به مقدار بسيار زيادي كاهش مي دهد واستفاده از نانهايي كه خميرآنها اصطلا حا ” ور نيامده است .

·        زنان باردار: در دوران بارداري به علت رشد جفت ، جنين وافزايش حجم خون مادر، نياز به آهن افزايش مي يابد .

·    كودكان خردسال: كودكاني كه با شير مادر تغذيه نمي شوند بيشتر در معرض خطر هستند .چون آهن شير مادر بهتر از ساير شيرها جذب مي شود.

·        نوزادان كم وزن (كمتراز 2500گرم ) : از 2 تا 3 ماهگي ممكن است دچار كمبود آهن شوند .

·        كودكاني كه تغذيه تكميلي براي آنها به موقع (پايان ماه 6يا180روزگي ) شروع نمي شود ويا اينكه در غذايي كمكي آنها منابع غذايي آهن وجود ندارد، در معرض خطر كمبود آهن هستند.

كودكان 2 تا 5سال به علت ابتلا به عفونتهاي شايع دوران كودكي (اسهال )

·        وعفونتهاي تنفسي) وآلودگيهاي انگلي در معرض خطرند.

·        نوجوانان : دختران وپسران نوجوان به علت جهش رشد نوجواني به آهن بيشتري نياز دارند ، اما دختران نوجوان به علت شروع عادت ماهيانه ،خونريزي واز دست دادن آهن بيشتر در معرض خطر كم خوني قرار دارند.

علائم ابتلا به كم خوني آهن

·        رنگ پريدگي دائمي زبان ومخاط داخل لب وپلك چشم ،خستگي زود رس ،سياهي رفتن چشم ، بي تفاوتي ، سرگيجه ، سردرد ، بي اشتهايي .

راههاي اساسي براي پيشگيري از كمبود آهن

زنان باردار بايد بدانند : روزانه يك قرص آهن از پايان ماه چهارم بارداري تا 3ماه پس از زايمان مصرف كنند .براي كاهش عوارض احتمالي ناشي از مصرف قرص آهن در زنان باردار مانند : تهوع ، درد معده ، اسهال ويبوست توصيه كنيد قرص آهن را بعد از غذا يا شب ، قبل از خواب مصرف كنند . ياد آور شويد هيچ گاه مصرف قرص آهن را بدليل وجود عوارض احتمالي قطع نكنند چون اين عوارض معمولا” پس از چند روز بهبود مي يابد .

دختران بايد بدانند

دختران در سنين بلوغ بايد در برنامه غذايي روزانه خود از مواد غذايي حاوي آهن بيشتر استفاده كنند . ودر ميان وعده ها به جاي استفاده از انواع تنقلات غذايي كم ارزش (مثل پفك وچيپس ) از انواع ميوه ها خشكبار و انواع مغز ها استفاده نمايند.

بهتراست دختران در سنين بلوغ ، هر هفته يك عدد قرص آهن به مدت 16 تا 20 هفته در طول يك سال مصرف كنند . مصرف قرص آهن در اين دوران علاوه برپيشگيري از كم خوني فقرآهن ،پيشرفت تحصيلي آنان را بهبود مي بخشد.

منبع : نفحات 3