در تاریخ بعثت پیامبر صلی الله علیه وآله فقط یک حکم است که با مقدمات مفصل و در اجتماعی عظیم به صورت خطابه ای طولانی بیان شده است .

 سایر احکام الهی در مسجد پیامبر صلی الله علیه وآله و یا خانه ی آن حضرت برای عده ای بیان می شد و بغد خبر آن به همه می رسید . همین مساله کافی است که هر شنونده ای تمایز این حکم اسلام را با سایر احکام الهی و اهمیت آن را نسبت به همه ی آنها تشخیص دهد . چنان که امام باقر علیه السلام فرمود :

«لم یناد بشی ءٍمثل ما نودی بالولایة یوم الغدیر ».

«هیچ حکمی مثل ولایت در روز غدیر اعلام نشده است »

 

از جمله جهات اهمیت خطبه غدیر :

1-شرایط جغرافیایی غدیر که قبل از تقاطع جاده ها در جحفه و پیش از تفرق قبایل بوده است . همچنین توقف سه روزه در بیابانی داغ و شرایط زمانی حجة الوداع که پس از ایم حج و عظیم ترین اجتماع مسلمانان تا آن روز بود.

2-مقام مخاطب خطبه ،ونیز حالت خاص مخاطبین یعنی حاجیان ، آن هم پس از اتمام حج و به هنگام بازگشت ، و نیز اعلام نزدیکی وفات پیامبر صلی الله علیه وآله برای مخاطبین ، چه آنکه حضرت 70 روز پس از این سخنرانی از دنیا رحلت نمودند .

3- خطاب خداوند که : «ای پیامبر ابلاغ کن آنچه از طرف خداوند بر تو نازل شده که اگر ابلاغ نکنی رسالت خود را نرسانده ای »، که در هیچ یک از فرامین الهی چنین مطلبی گفته نشد .

4-بیم پیامبر صلی الله علده و آله ، و دستور قاطع الهی بر لزوم اجرای حکم ولایت و امامت برای آینده ی مسلمین ، از خصوصیات ابلاغ این حکم الهی است که در هیچ حکمی چنین نگرانی از پیامبر صلی الله علیه وآله دیده نشده بود.

5- ضمانت الهی بر حفظ پیامبر صلی الله علیه وآله از شر دشمنان در خصوص این ابلاغ ورسالت که در هیچ یک از احکام الهی چنین ضمانتی نبود .

6- اقرار گرفتن های حضرت از مردم در غدیر.

7- شرایطی که برای بیان این یک دستور الهی برپا شد و آن اجتماع بزرگ و شیوه ی خاص بیان و منبر که فقط در این ماجرا بوده است . بخصوص وداع پیامبر صلی الله علیه وآله با مردم در حالی که اسلام از نظر دشمنان خارجی نفوذ ناپذیرشده بود .

8- مساله امامت فقط به صورت یک خبر و پیام و خطابه ابلاغ نشد ، بلکه به عنوان حکم و فرمان الهی و بیعت عموم مسلمانان و تعهد آنان اجرا شد .

9- مفاهیم بلند و حساسی که در مقام تبیین ولایت در متن خطبه آمده است .

10- مراسم خاصی که قبل و بعد از خطبه واقع شد ، که بیعت و عمامه ی «سحاب» و تهنیت از نمونه های آن است و دلالت بر اهمیت ویژه این ماجرا می نماید .

11- خطاب خداوند که :«امروز دین شما را کامل کردم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم »، که تا آن روز مشابه آن را هم در هیچ موردی نفرموده بود .

12- توجه خاص ائمه علیهم السلام به سخنان پیامبر صلب الله علیه وآله در غدیر ، و بخصوص کلام امیرالمومنین و حضرت زهرا علیهماالسلام که فرمودند : «روز غدیر خم برای کسی عذری باقی نگذاشت » ، و نیز اهتمام علما به تفصیل مباحث مربوط به غدیر به تبعیت از ائمه هدی علیهم السلام به عنوان ریشه ی اصیل ولایت و امامت .

13- سند شیوه ی نقل این حدیث از نظر حدیثی ، تاریخی ، کلامی و ادبی ، و همچنین فراگیری و راهیابی آن به قلوب مردم ، در میان روایات ولایت بی مانند است . محققان ، تواتر این حدیث را به اثبات رسانده و همه ی مسلمانان با هرفرقه و مسلکی که دارند به درستی این حدیث اعتراف کردند .

14- مقاصد والای حضرت در خطبه غدیر:

     1-نتیجه گیری از زحمات 23 ساله با تعیین جانشینی که ادامه دهنده ی این راه باشد .

     2- حفظ دائمی اسلام از کفار و منافقین با تعیین جانشینانی که از عهده ی این مهم برآیند .

    3- اقدام رسمی برای تعیین خلیفه که از نظر قوانین ملل در همیشه ی تاریخ سندیت دارد .

    4- بیان یک دور جامع از برنامه ی 23 ساله و گذشته و حال مسلمین

    5- ترسیم خط مشی آینده ی مسلمین تا آخر دنیا

     6- اتمام حجت بر مردم که از مقاصد اصلی در ارسال پیامبران است .

15- نتیجه ی عملی این اقدام پیامبر صلی الله علیه وآله ، که کثرت عارفین و معترفین به حق اهل بیت غلیهم السلام است ، و عدد میلیاردی شیعیان در طول تاریخ بخصوص در جهان امروز بهترین شاهد اهمیت آن است .